REFLEKSOLOJİ

Refleksoloji ‘refleks’ ; yansıma, aks ‘oloji’ ; çalışma alanı kelimelerinin birleşmesiyle oluşan, organların ve tüm vücut bölümlerinin meridyen ve kanallar aracılığı ile ayak tabanı, kulak ve el alanlarında yansımalarının olduğu prensibine dayanan, bu bölgelerdeki belirli refleks noktalarına genellikle eller kullanılarak, özel teknikler ile baskı uygulamak suretiyle uygulanan, tamamlayıcı ve destekleyici bir tedavi yöntemidir.

 Refleksoloji 4000 yıl öncesinde tedavi amacıyla kullanıldığına dair Mısır medeniyetlerinde kanıtları bulunan, Çin ve Amerika kızılderilileri kabilelerinde de kullanıldığı belirlenen, geçmişi insanlık tarihi kadar eski bir uygulamadır. Modern Tıpla tanışması, 20. yüzyılın başlarında Dr.William Fitzgerald ile olmuştur. Fitzgerald refleksoloji ile ağrı azaltma odaklı çalışmalara imza atmış, bu dönemde Avrupa ve Amerika’da birçok enstitüde popülerite kazanmıştır. Çağdaş refleksolojinin mimarı olarak nitelendirilen Ingham da bu alanda çeşitli çalışmalar yapmış, sonrasında refleksoloji artan bir şekilde birçok dünya ülkesinde bilimsel olarak kabul görmüştür. Günümüzde de fizyolojik iyileşmelere olanak sağlayan bir tedavi yöntemi olarak pek çok ülkede tamamlayıcı ve destekleyici tedavi protokollerinde yer bulmuş, bazı ülkelerde en sık kullanılan tamamlayıcı tıp yöntemi haline gelmiştir.

Günümüde refleksolojinin etki mekanizmalarını açıklayan teoriler mevcuttur ve bu teorilerin de desteklediği üzere reflesolojinin çok çeşitli fizyolojik yollarla iyileşmeyi sağladığı düşünülmektedir. Refleksolojiye göre el, kulak ve ayak tabanında yer alan noktalar çeşitli organlar ve vücut bölgelerinin temsilcileridir. Bu spesifik noktalara uygulanan özel baskı teknikleri, ilgili organ ve vücut bölgelerinde iyileşmelere yol açan yanıtlar oluşturur. Ayrıca uyarılan refleks noktalarının beyinde uyarılara neden olduğu ve ilgili alanlarda rahatlama sağladığı düşünülmektedir.

Refleksoloji uygulamalarında el, kulak ve ayak tabanı bölgelerin birbirine kanıtlanmış bir üstünlüğü olmamakla birlikte, daha sık uygulama yapılan bölge ayak tabanlarıdır. Uygulama genellikle ellerle yapılsa da, daha az sıklıkla masaj cihazı, masaj çubuğu gibi aletler de kullanılabilmektedir. Uygulanacak bölgeye göre noktalar hastanın şikâyetlerine uygun olarak seçilir. Uygulama şekli her hastaya özel olarak planlanır ve ayarlanır (süre, derinlik, sıklık…)

Refleksolojinin günümüzde çeşitli sağlık sorunlarını iyileştirmede destekleyici etkisinin gösterildiği pek çok bilimsel çalışma mevcuttur. Bu çalışmalar ışığında kanser ağrıları ve kemoterapinin yan etkilerinin azaltılmasında, bağışıklı sistemi güçlendirilmesi amacıyla, dolaşımı düzenlemede, stres, anksiyete, gerginlik, yorgunluk ve uykusuzluk durumlarının kontrolünde, irritabl barsak sendromu, bulantı, kusma, konstipasyon ve çeşitli sindirim sistemi hastalıklarında, menopozda, vazomotor sorunlarda, çeşitli nörolojik hastalıklarda, baş ağrılarında ve migrende, iskelet sistemi hastalıklarında, bazı cilt hastalıklarında, parasempatik ve sempatik sinir sistemi ayarlamalarında, bazı üriner sistem sorunlarında, dismenorede, premenstrüel sendromda, doğum sırasındaki ağrının azaltılmasında, bebeklerde infantil kolik tedavisi gibi bazı durumlarda tamamlayıcı ve destekleyici tedavi yöntemi olarak kullanılabilir.

Kalp krizi ve kalp pili varlığında, senkop ve sonrası dönemlerde, akut enfeksyonlar ve ateşli durumlarda, akut cerrahi durumlarda, ayakta aktif gut artriti varlığında, derin ven trombozunda, safra kesesi ve böbrek taşı varlığında, uygulama bölgesinde açık ve kapalı yara varlığında ve gebeliğin ilk 3 ayında refleksoloji uygulanmaz. Bu durumlar dışında bebeklikten yaşlılığa kadar refleksoloji uygun durumlarında kullanılabilir.

Refleksoloji uygulamasını yasal olarak, Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenen şartlara uygun eğitim veren bir merkezde eğitimini tamamlamış ve Sağlık Bakanlığı onaylı refleksoloji sertifikası almış hekim veya hekim gözetiminde sertifikası olan sağlık meslek mensubu tarafından, Sağlık Bakanlığı tarafından uygun görülen ve ruhsat verilmiş sağlık kurumlarında uygulanır. Uygulama sonrasında genellikle nefes egzersizleri istirahat ve yeterli su alımı önerilir. Yan etki beklenen bir durum değildir. Ancak beklenmeyen bir etki durumunda uygulamayı yapan hekim ile irtibata geçilmelidir.

Uzm. Dr. Pınar Gürsoy Güven

Dr. Filiz Dolunay Aile Sağlığı Merkezi

Yakutiye ERZURUM