Arı, Arı Ürünleri ve Apiterapi
Bir kilo bal elde edebilmek için dört milyon çiçeğe konan, dakikada onbirbindörtyüz kez kanat çırpan arılarda altı bacak, beş göz ve iki çift de kanat ve yüzyetmiş koku alıcı reseptör bulunmaktadır.
Bal; bitki nektarlarının, bitkilerin canlı kısımları salgılarının veya bitkilerin canlı kısımları üzerinde yaşayan bitki emici böceklerin salgılarının bal arısı Apis mellifera tarafından toplandıktan sonra kendine özgü maddelerle birleştirerek değişikliğe uğrattığı, su içeriğini düşürdüğü ve petekte depolayarak olgunlaştırdığı doğal bir üründür.
Arı sütü, 5-15 günlük işçi arıların yutak üstü salgı bezlerinden salgıladıkları bir arı üründür. Süte benzeyen görünümü sebebiyle Türkçe’de süt İngilizcede ise kral gıdası (İngilizce: Royal jelly) olarak adlandırılmaktadır.
Propolis, bal arıları kolonisinin hastalıklardan ve mikrobiyal enfeksiyonlardan korunması, kovan duvarları ve larva konulan petek gözlerinin kaplanarak hijyenik bir yaşama ortamı sağlanması, kovan içerisinde ölen canlıların kokuşarak enfeksiyon yaymasının önlenmesi amacıyla kaplanması ve kovan giriş deliğinin küçültülmesi gibi çok amaçlı kullanım için bitki özlerinden elde edilerek arı tarafından son haline getirilen reçineli bir maddedir.
Çiçeklerin erkek organ hücreleri olan polen, arılarca kovan taşınır ve yavru arıların en önemli beslenme öğesini oluşturur. Bal arıları topladıkları polenleri kovan içine taşıdıklarında, petek gözlerinde arı ekmeği şeklinde depolamaktadır.
Apilarnil, bal arısı kolonilerinde 3-7 günlük yaşta erkek arı larvalarının hasat edilmesiyle üretilen doğal bir arı ürünüdür.
Arı zehiri ise artık ilaç olarak tıbbın birçok alanında kullanılmaktadır. Arı zehiri renksiz, asitli bir sıvıdır. Arılar, kendilerini tehdit ettiklerini hissettikleri zaman sokucularından geçirerek hedeflerine salgılarlar. 26 amino asitten oluşan bir bileşik olan “Melittin”, zehrin kuru ağırlığının yaklaşık % 50’sini oluşturur ve insan sağlığı için önemi faydaları bulunmaktadır.
Apiterapi, arı ve arı ürünlerinin koruyucu ve bazı hastalıkların tedavisinde tamamlayıcı uygulama yöntemi olarak kullanılması biçimidir.
Dr. Öğr. Üyesi Suat Sincan
Atatürk Üniversitesi Tıp Fakültesi Aile Hekimliği AD