LARVA(MAGGOT) DEBRİDMAN TEDAVİSİ NEDİR

Larva tedavisi, canlı dokuya zarar vermeden ölü doku ve iltihabı temizleme yeteneği olan sinek larvalarının (Lucilia sericata) enfekte deri yaralarının tedavisinde kullanılmasıdır

Sağlam cildi koruyarak yapılan bu yaradaki ölü doku ve hücrelerin temizlenmesi işlemine maggot debridman tedavisi (MDT) ismi verilmiştir

Bu tedavi uygulaması; “Larva Tedavisi”, Maggot tedavi, “Maggot Debridman Tedavisi”, “Biyocerrahi Yara temizliği” , “Terapötik Miyaz” ve “Biyocerrahi” gibi birbirinden farklı isimlerle de bilinmektedir.

Tedavileri 3 yıl gibi uzun bir süreye yayılan, antibiyotiklere karşı dirençli hastaların tedavisi bu yöntemle daha kısa bir zamanda yapılabiliyor. 1990 yılından beri dünyada birçok ülkede bu tedavi uygulanıyor. 

Tarihte ilk olarak maggotların yerleştiği savaş yaralarının daha kolay iyileştiği gözlemleri 16 yüzyılda yapılmıştır. Modern tıpta kullanımı 1917 yılında Prof. Baer tarafından savaş yarası olan iki askerde gözlemlenmiş ve tekrar hızla popüler hale gelmişlerdir. Antibiyotiklerin özellikle penisilinin bulunuşu ile maggot kullanımı hızla gerileyip kaybolmuştur.

Kronik yaralarda dirençli bakterilerin görülmesi ile birlikte Sherman tarafından 1990’larda tekrar kullanımları gündeme gelmiş ve bilimsel bir şekilde larvalar üretilip kullanılmaya başlanmıştır.

Tetanoz veya anaerobic bakteri enfeksiyonlarına yol açabileceği için larvaların bakterilerden arındırılıp santimetrekareye 10 larva gelecek şekilde ekim yapılır ve üstü hidrokolloid bir film ile örtülür. Larvalar 4 günde pupa formuna girdiklerinden sağlıklı granülasyon dokusu elde edilene kadar iki-üç günde bir uygulama tekrarlanır.
Larvaların nekrotik dokuları sivri çeneleri ile kesmeleri ve nekrotik materyali sindirmeleri sırasında karboxipeptidaz A ve B, lösin aminopeptidaz, kollajenaz ve serin proteaz enzimleri salgıladıkları gösterilmiştir.
Larva ekstrelerinin sulfidril radikalleri, kalsiyum, allantoin, glutatyon ve büyüme faktörleri içerdiğini ve bu büyüme faktörlerinin bağ dokusu için uyarıcı olduğu bilinmektedir. Buna ilaveten fenilasetik asit ve fenilasetaldehit üretimlerinin ise mikrop öldürücü etkiye neden olduğunu gösterilmiştir. Larvaların stafilokoklara, proteuslara ve klostridiumlara karşı öldürücü etkileri bilinmektedir.
2004 yılında FDA tarafından onaylanan MDT sonuç olarak debridman sürelerini kısaltması, pahalı yara bakım ürünlerinin kullanılmasını azaltması ve uygulama kolaylığı nedeniyle, sosyal güvenlik sistemleri tarafından kabul görecek ve gelecek vadeden bir tedavi şekli olarak dikkat çekmektedir.

Hangi Durumlarda Larva Tedavisi Uygulanır?

Larva tedavisi iyileşmeyerek kronik hal almış durumdaki yaraların tedavisinde önemli bir etkiye sahiptir. Ayrıca hem ekonomik hem hızlı hem de etkin bir tedavi yöntemi olarak düşünülen larva tedavisi bazı durumlarda tedavi edici uygulama olarak başvurulan yöntemler arasındadır. Larva tedavisine başvurulan ve uygulanmasına ihtiyaç duyulan bazı durumları şu şekilde listelemek mümkün olmaktadır. Bunlar:

 – Diyabetik ayak ülseri tedavisi için,

 – Diyabete bağlı olmayan nöropatik ayak ülserleri tedavisi için,

 – Bası ülseri tedavisi için,

 – Nekrotizan fasiit,

 – Venöz staz ülserleri tedavisi için,

 – Osteomyelit ,

 – Post-operatif yaraların tedavisi için,

 – Travmatik iyileşmeyen yaraların tedavisi için,

 – Arteriyel/iskemik ülserlerin tedavisi amacıyla başvurulan önemli ve yardımcı tedavi uygulamaları arasında yerini almaktadır. Larva tedavisi yöntemi yalnızca Sağlık Bakanlığınca onaylı Larva uygulaması sertifikasına sahip yahut denklik belgesi bulunan hekimler tarafından uygulanabilmektedir.

Metod: Sterilize edilmiş canlı larvalar 24-72 saat süreyle yaranın üzerine konur. Bu süre sonunda larvalar çıkarılır ve taze larvalar tekrardan konur. Bu işlem yara kısmen veya tamamen temizlenene kadar ya da ileri temizliğe gerek olamadan başarılacağı belli olana kadar tekrarlanır. Aynı zamanda, hasta sağlığı için gerekli, örneğin antibiyotik kullanımı gibi, herhangi bir tedaviyi kabul edebilir.

Tedavi süresi: Tedavi hasta ve yaranın durumu düzelinceye kadar devam eder. Doktor herhangi bir zamanda tedaviyi durdurabilir.

Olası avantajları: Yaranın nekrotik dokusunun debridmanı, lokal kan dolaşımını düzeltir, dokunun granulozasyonunu başlatır ve yaranın iyileşme şansını artırır.

Oluşabilecek komplikasyonlar: Yaranın larva ile tedavisinde bilinen ciddi bir komplikasyon yoktur bazı hastalar tedavi esnasında ağrı, kaşıntı ve yarada iritasyon ve yüksek ateş hissedebilirler, bunların tümü larvalar çıkarıldıktan sonra kaybolur

Dr.Öğr.Üyesi Mustafa Öner KÜÇÜK

Nuh Naci Yazgan Üni. Diş Hekimliği Fak.Mikrobiyolji Abd.